Oyun Terapisi

Çocuklar duygu ve düşüncelerini ifade etmekte güçlük çeker yetişkinler gibi ifade edemezler. Bu sebeple yetişkinlere uygulanan terapi yöntemiyle çocuklara uygulanan terapi yöntemi birbirinden farklıdır. Çocuklar kendilerini en rahat oyun yoluyla ifade ederler. Oyun terapisi sayesinde ise çocukların duygu ve düşüncelerini açığa vurmalarına yardımcı olacak oyuncaklar kullanılarak, yaşadıkları sorunla başa çıkmaları öğretilir. Sürecin olumlu ilerleyebilmesi ve iyi sonuçlar alınabilmesi için oyun terapisine düzenli katılım sağlanması, sürecin aileyle birlikte götürülmesi ve oyun terapisini uygulayacak olan kişinin, oyun terapisi eğitimi almış, alanında uzman olması oldukça önemlidir.

Oyun Terapisi Nasıl Yapılır?

Çocuklar kendilerini en rahat oyun yoluyla ifade ederler, oyun terapisinde de çocukların yaşadıkları soruna ve gelişimlerine uygun oyuncaklar kullanılarak çocuğun yaşadığı problemi oyun yoluyla çözebilmesi amaçlanır. Bu süreçte terapistin görevi çocuğa güvenli ortam sağlayarak bu süreçte eşlik etmektir.

Oyun Terapisinin Faydaları

Çocukların;

• Duygularını anlamalarını ve tanımalarına yardımcı olur,
• Duygu ve düşüncelerini oyun yoluyla ifade etmelerini sağlar,
• Problemle baş etme konusunda yardımcı olur ve problemli davranışlarını azaltır, 
• Özgüvenlerini arttırır,
• Kendilerini ifade etmelerini yardımcı olur,
• Aile ve arkadaşlık ilişkilerindeki olumsuzlukları sonlandırıp iyi ilişker geliştirir,
• Problemi ve sorunu durdurarak yetişkinlik dönemine ilerlemesini önler.

Oyun Terapisi Teknikleri

Oyun terapisinin birçok farklı türü mevcuttur. Terapist aldığı eğitim doğrultusunda ve çocuğun problemine bağlı olarak, çocuğun ihtiyacına en uygun olan terapi çeşidini kullanır. 

Çocuklarda en çok kullanılan terapi çeşitleri;

• Çocuk Merkezli Oyun Terapisi: Eski yöntemlerden biri olan çocuk merkezli oyun terapisinde seansları terapist değil de çocuk yönetir. Ülkemizde en çok tercih edilip uygulanan terapi çeşididir. Bu terapi yönteminde terapist herhangi bir yönlendirme yapmaz, çocuk kendi yaşadığı sorunu oyun yoluyla keşfeder ve sorunun çözümüne kendine özgü yollarla oyun yoluyla ulaşır.
• Deneyimsel Oyun Terapisi: Bu terapi yönteminde önemli olan terapist ile çocuğun arasındaki ilişkidir. Çocuk eğer oynadığı oyuna terapisti dahil etmek isterse terapist çocuğun verdiği rol ile oyuna dahil olur. Terapist çocuğun verdiği rolün dışına çıkamaz. Çocuk terapiste verdiği rol ve kendi büründüğü rol ile farklı durumları deneyimler.
• Evde Oyun Terapisi: Evde oyun terapisi aslında desteklenmeyen bir durumdur, çünkü evde oyun terapisi olmaz. Oyun terapisi sadece alanında uzman kişilerce uygulanması mümkün olan bir terapi çeşididir. Ama evde çocuğunuzun oynadığı ve yönettiği oyuna müdahale etmeden dahil olarak ona eşlik edebilirsiniz. Bu gibi durumlarda da dikkat etmeniz gereken şeylerden birisi çocuğunuza müdahale etmemek. Bir diğer dikkat edilmesi gereken şey, evde uyguladığınız terapinin etkili olabilmesi için çocuğunuzun gelişimine ve yaşadığı probleme uygun oyuncaklar seçmelisiniz. Örneğin tuvalet sorunu yaşayan bir çocuk varsa mini bir tuvalet takımı edinilebilir. Bir başka önemlş olan konu, çocuğun yaşadığı olumsuz bir durumu tekrarlayan oyunlar oynayarak deneyim kazanmasını sağlayarak travmatize olmasını önleyebilirsiniz. Aynı zamanda oyunu öğretme değil de paylaşma fırsatı olarak görmelisiniz. Birlikte oynadığınız oyunlarda “Aferin, bravo, çok iyisin” gibi yakınlığınızı köreltecek geri bildirimler kullanmaktan kaçının. Bol hareketli oyunlar oynayarak yoğun tempodan dolayı çok fazla vakit geçiremediğiniz çocuğunuzla hareketli oyunlar sayesinde bol faaliyet barındıran oyunlar oynayabilirsiniz.
• Filial Oyun Terapisi: Çocuk merkezli oyun terapisinin bir parçası olan filial terapi yöntemindeki amaç; anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkiyi anlayarak oyun aracılığıyla aile ile çocuk arasındaki olumlu etkileşimleri güçlendirmektir. 

Oyun Terapisi Kimlere Yapılır?

• Depresyonda olan çocuklara,
• Yas içinde olan çocuklara,
• Takıntıları olan çocuklara,
• Kaygı bozukluğu olan çocuklara,
• Travma yaşayan çocuklara,
• İstismar ve tacize maruz kalan çocuklara,
• Boşanmış ailelerin çocuklarına,
• Alt ıslatma, kaka kaçırma sorunları olan çocuklara,
• Parmak emme, tırnak yeme problemi olan çocuklara,
• Kardeş kıskançlığı yaşayan çocuklara,
• Agresif davranışları olan çocuklara,
• Zorbalık yaşayan ve yaşatan çocuklara,
• Davranışları kontrol edemeyen eşyalara zarar verip şiddet uygulayan çocuklara,
• Kuralsız ve sınırsız büyütülen ailelerin çocuklarına,
• Korku durumları yaşayan çocuklara,
• Bağlanma sorunları olan çocuklara,
• Okul ve uyum problemi yaşayan çocuklara,
• Dikkat sorunu olan çocuklara
• Öğrenme güçlüğü çeken çocuklara,
• Hiperaktivite bozukluğu olan çocuklara,
• Duygusal problemleri olan çocuklara,
• Uyku sorunu yaşayan çocuklara,
• Ağlama nöbetleri geçiren çocuklara,
• Yeme problemleri olan çocuklara,
• Özgüven sorunu ve içe kapanıklılık problemi yaşayan çocuklara,
• Sosyal beceri bozukluğu olan çocuklara,
• Sebebi bilinmeyen ağrıları olan çocuklara,
• Aşırı yemek yeme ya da iştahsızlık yaşayan çocuklara,
• Bağımlılık (Telefon, tableti bilgisayar) vb. pek çok farklı psikolojik problem yaşayan çocuklara için oyun terapisi yöntemi kullanılmaktadır.

Oyun Terapisi Kaç Yaş İçin Uygundur?

Oyun terapisi 2-12 yaş aralığındaki çocuklara yönelik uygulanan bir terapi çeşididir.

Çocuk Terapisti Seçiminde;

• Terapistin gerekli eğitimleri almış olması, tecrübesine de bakılarak yoğun olarak çocuklarla çalışıyor olmasına dikkat edilmeli.
• Terapiste gerektiği zamanlarda mesai saatleri içerisinde iletişimde bulunulacağı durumlarda ulaşma konusunda zorlanmamak oldukça önemlidir.
• Etkin dinleme becerisine sahip olması, empati kurabilmesi ve çocuğa güve verebilmesi terapist seçiminde dikkat edilmesi gereken koşullardır.

Oyun Terapisi Kaç Seans Sürer?

Oyun terapisi genellikle haftada bir gün düzenlenir ama probleme bağlı olarak haftada 2 gün olarak da planlanabilir. Seans sayısı çocuğa ve probleme bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Seans süresi ise 45 dakikadır. Ama 45 dakika çocuğa fazla geliyor ve dikkati dağılıyor, oyun odasından çıkmak istediği terapist tarafından gözlemlenirse terapi yarım saat olarak gerçekleştirilebilir, kalan 15 dakikalık süreçte de aileye danışmanlık yapılabilir.

Oyun Terapisine Giderken Çocuğa Nasıl Açıklama Yapılmalı?

İlk olarak çocuğa neden terapiye gidildiği açıklanmalı ve çocuğun kendini güvende hissetmesi sağlanmalıdır. Doktora gitmek gibi çocuğu korkutup ürütecek tanımlardan kaçınılmalı, problemin çözümü için bir uzmana gidildiğinden ve oyun oynayarak problemin çözülmesine yardımcı olunacağından bahsedilmeli. Terapiye gidildiğinde ise çocuğun yanında terapistle konuşurken, çocuğun utanmasına sebep olacak şekilde konuşmamaya özen gösterilmelidir.

Oyun Terapi Odası Nasıl Olmalıdır?

• Geniş bir oda olmalı fakat çocuğu takip etmekte zorlanılacak kadar da büyük olmamalıdır.
• Ses yalıtımı olan, ses geçirmeyen bir oda olmalıdır.
• Aydınlık olmalıdır.
• Zemini kolay temizlenebilir olmalıdır.
• Odada cam, pencere olmamasına özen gösterilmelidir ama eğer varsa da yaşanabilecek herhangi bir tehlikeye karşın gerekli önlemlerin alınmış olması gerekmektedir.
• Odada gereğinden fazla oyuncak, raf ve dolabın olmamasına önem verilmeli, odada bulunan raf ve dolapların ise duvara iyi sabitlenmiş olmasına dikkat edilmelidir.
• Dolap ve masaların kenarları sivri uçlu olmamalı, sivri uçlu olması halinde koruyucu kullanılabilir.
• Odadaki prizler için koruyucular kullanılabilir.
• Oyuncaklar çocukların kolaylıkla erişebileceği yerlerde olmalıdır.
• Eski, kırık oyuncaklar olmamalıdır, dayanıklı ve sağlam oyuncaklar olmalıdır.
• Odanın ebeveynlerin beklediği alana yakın olmamasına özen gösterilmelidir.
• Oda çok sıcak ya da çok soğuk olmamalıdır.

Oyun Terapi Sürecinde Kullanılan Oyuncaklar;

• Yazı tahtası
• 2 sandalyeli çocuk masası
• Her tür hayvandan en az 3 çeşit olmalıdır. (Yırtıcı hayvan, denizde yaşayan hayvan vb.)
• Bebek evi
• Biberon
• Hacıyatmaz
• Lego
• Trafik araçları (Araba, itfaiye arabası, polis arabası, ambulans vb.)
• Askerler ve asker oyuncakları (Tüfek, tabanca ok-yay vb.)
• Kelepçe
• Fener
• Doktor çantası
• Boya kalemleri
• Resimli kitaplar
• Oyun hamuru
• Resim kağıdı
• Kukla
• Şapka (Polis, asker vb.)
• Kostümler
• Mutfak malzemeleri
• Kum havuzu
• Su
• Pelüş oyuncaklar

Oyun Terapisi Eğitimi Kimlere Verilir?

Psikoloji, rehber ve psikolojik danışmanlık, pedagoglar, sosyal hizmet uzmanları ve öğrencileri, aile danışmanları, çocuk doktorları ve psikiyatri hemşireleri, çocuk gelişimi-okul öncesi mezunları ve öğrencileri oyun terapisi eğitimi sertifikası alabilirler.

 Çocuğunuz için oyun terapisi desteği almak isterseniz Bimar Psikolojik ve Danışmanlık Merkezi olarak her zaman yanınızdayız. Dilediğiniz uzmandan destek alabilirsiniz. Uzman kadromuz ile her zaman yanınızdayız ve destek olmaya hazırız 😊